Unia Europejska wprowadziła nowe, przełomowe przepisy dotyczące sztucznej inteligencji (AI), które mają chronić obywateli przed jej potencjalnymi zagrożeniami.
Nowe prawo, zwane Ustawa o sztucznej inteligencji, zostało uchwalone w celu „ochrony praw podstawowych, demokracji, praworządności i zrównoważonego rozwoju środowiska przed wysokim ryzykiem związanym ze sztuczną inteligencją, przy jednoczesnym stymulowaniu innowacji i ustanowieniu Europy jako lidera w tej dziedzinie”.
Głównym celem ustawy jest ograniczenie ryzyka związanego z niektórymi zastosowaniami sztucznej inteligencji. Nowe przepisy wprowadzają zakazy niektórych praktyk, jasne wymagania dla systemów wysokiego ryzyka oraz obowiązki i środki zapewniające zgodność dla tych, którzy je wdrażają.
Unia Europejska zakazuje stosowania sztucznej inteligencji w kilku obszarach, takich jak:
- Systemy oceny biometrycznej oparte na wrażliwych cechach oraz masowe gromadzenie danych z internetu lub kamer monitoringu wizyjnego w celu tworzenia baz danych do rozpoznawania twarzy.
- Rozpoznawanie emocji w pracy i szkołach.
- Systemy punktowe przyznające obywatelom oceny społeczne.
- „Przewidywalne patrolowanie policyjne” oparte wyłącznie na profilowaniu danej osoby lub ocenie jej cech.
- Sztuczna inteligencja, która manipuluje ludzkim zachowaniem lub wykorzystuje ludzkie słabości.
Istnieją wyjątki dla organów ścigania, jednak niektóre rodzaje zastosowań są nadal całkowicie zakazane lub mogą być używane tylko w ściśle określonych przypadkach. Na przykład systemy biometrycznej identyfikacji w czasie rzeczywistym mogą być wdrażane tylko wtedy, gdy spełnione zostaną „surowe zabezpieczenia”, w tym wymagania dotyczące „szczególnej, wcześniejszej autoryzacji sądowej lub administracyjnej”. Takie systemy można by wykorzystać np. w przypadku zaginięcia osoby lub zagrożenia terrorystycznego.
Unijne przepisy dotyczące przejrzystości będą dotyczyć również systemów sztucznej inteligencji ogólnego zastosowania (SZIOZ). Będą one musiały m.in. przestrzegać unijnego prawa autorskiego. Szczególnie zaawansowane systemy SZIOZ będą podlegały dodatkowym wymogom, takim jak ocena ryzyka systemowego i obowiązkowi sporządzania raportów z incydentów. Wszystkie sztucznie wygenerowane lub zmanipulowane obrazy, dźwięki lub treści wideo (deepfaki) będą musiały być wyraźnie oznaczone jako takie.
Przewodnicząca Parlamentu Europejskiego, Roberta Metsola, nazwała Ustawę o sztucznej inteligencji „przełomową”. „Oznacza to przywództwo, innowacje i nowe możliwości. Ale równie ważny jest szacunek dla praw podstawowych” – napisała na Twitterze.
Komisarz UE ds. Rynku Wewnętrznego, Thierry Breton, nazwał nowe przepisy „pierwszymi na świecie, kompleksowymi i wiążącymi zasadami dotyczącymi zaufanej sztucznej inteligencji”. Dodał, że UE „reguluje tak mało, jak to możliwe, ale tak dużo, jak to konieczne!”.
Ustawa o sztucznej inteligencji wymaga jeszcze pewnych ostatecznych kontroli i formalnego zatwierdzenia przez Radę Europejską. Powinna wejść w życie 20 dni po opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym UE, co powinno nastąpić wkrótce, a w pełni obowiązywać będzie dwa lata później – z wyjątkiem poważniejszych przypadków, takich jak zakazane praktyki, gdzie zastosowanie nastąpi sześć miesięcy po wejściu w życie ustawy.